اسیران خاک

سوالآيا كساني كه در يك سرزميني غير مسلمان به دنيا مي آيند و تا آخر عمر چيزي به گوش آنها نمي رسد و غير مسلمان از دنيا مي روند مورد عذاب خداوند واقع مي شوند؟پاسخقرآن چنين مي فرمايد: «ديني به جز اسلام پذيرفته نيست و اگر كسي به جز آن ديني را برگزيند از او قبول نخواهد شد و در آخرت از زيانكاران خواهد بود».[1]در نگاه نخست چنين به نظر مي آيد كه تنها افراد مسلمان اهل نجات اند و غير مسلمانان (اهل كتاب و غير اهل کتاب) زيانكارند و در آخرت معذب خواهند بود.اما چنين قضاوت كمي عجولانه است و مناسب است  به منظور روشن شدن موضوع مطالب چند مورد تحليل و دقت قرار گيرد.1- دين چيست و اسلام چه ديني است كه مورد قبول خداوند مي باشد؟2- مسلمان كيست و كافر كدام است؟3- زيانكاران و اهل عذاب چه كساني هستند؟1- هر چند از دين تعريفهاي گوناگوني  شده است اما شايد بتوان دين را چنين تعريف نمود:«مجموع اعتقادات درباره حقيقت انسان و جهان و مقررات مناسب با آن كه در مسير زندگي مورد عمل قرار گيرد».[2]بنابراين تعريف، هر كسي را مي توان داراي دين دانست، اما براي اينكه انسانها در زندگي دچار گمراهي نشوند، خداوند از طريق پيامبران دين خود را عرضه نمود و اعتقادات صحيح و روش زندگي متناسب با آن اعتقادات را به انسانها نشان داد و مخالفين دين خود را وعده عذاب داد. لذا دين خداوند يكي است و آن خواست خداوند در اعتقادات و عمل مي باشد، و اين دين همان اسلام است و اسلام نيز به تسليم در برابر خواست خداوند تعريف شده است[3] و قرآن نيز مي فرمايد كه «دين چه كس بهتر است از آن كس كه خود را تسليم خدا كرده و نيكوكار است».[4] و بدين جهت خداوند حضرت ابراهيم(ع) را مسلمان ناميد،[5] چرا كه حضرت ابراهيم(ع) تسليم خداوند بود.[6] و در اين جهت هيچ تف, ...ادامه مطلب

در قبال روشنفکران که مدعی اند عمل خیر از هر کس در هر وضع و حالی که باشد مقبول درگاه خداست مقدسان سخت گیر قرار گرفته اند و این ها درست در نقطه مقابل آنها موضع گیری کرده اند. اینها می گویند:محال است که عملی از غیر مسلمان پذیرفته باشد. اعمال کافران و همچنین مسلمانان غیر شیعه یک پول هم ارزش ندارد. کافر و مسلمان غیر شیعه، خودش مردود و مطرود است پس عملش به طریق اولی مردود است .این گروه نیز دلیل می آورند: عقلی و نقلی.1ـ دلیل عقلی: دلیل عقلی این گروه این است که اگر بنا باشد اعمال غیر مسلمان و یا مسلمان غیر شیعه مقبول درگاه الهی باشد پس فرق میان مسلمان و غیر مسلمان و همچنین فرق میان شیعه و غعیر شیعه چیست؟ فرق میان آنها یا باید به این ترتیب باشد که اعمال نیک از مسلمان و شیعه مقبول باشد و از نامسلمان و یا مسلمان غیر شیعه مقبول نباشد، یا به این ترتیب که اعمال بد در مسلمانان شیعه عقاب نداشته باشد و در غیر آنها عقاب داشته باشد. اما اگر بنابراین باشد که اعمال نیک هر دو گروه پاداش نیک داشته باشد و اعمال بد هر دو گروه کیفر داشته باشد پس فرق میان آنها چه خواهد بود؟ و اثر اسلام و تشیع در این فرض چه می تواند باشد؟ تساوی کافر و مسلمان و همچنین تساوی شیعه و غیر شیعه در حساب اعمال، معنایش جز این نیست که که اساساً اسلام و تشیع چیز زائد و لغو و غیر لازمی است.2. دلیل نقلی: علاوه بر استدلال فوق، این دسته به دو آیه از قرآن کریم و پاره ای از روایات و احادیث استدلال می کنند.در پاره ای از آیات قرآن، تصریح شده که عمل کافر غیر مقبول است، همچنان که در روایات بسیاری وارد است که عمل غیر شیعه یعنی عمل کسی که ولایت اهل البیت را ندارد مقبول نیست.در سوره مبراکه ابراهیم، خدا اعمال کفار را به خاکستری نشبیه می کند که , ...ادامه مطلب

ایمان به معاد و روز جزا از مسلمات و ضروریات دینى ما مسلمانان است. قرآن کریم در صدها مورد در آیات و سوره‏هاى گوناگون و با نامهاى مختلف از روز جزا سخن گفته است. قرآن کریم در آیات مختلف، ایمان به روز آخرت را همطراز ایمان به خدا و کفر به آن را همطراز کفر به خدا قلمداد کرده است. عجیب این است که قرآن کریم تنها کتابى است که از روز جزا و رستاخیز به تفصیل و تأکید سخن رانده است. در توراتى که فعلاً در دسترس است نامى از این روز به میان نیامده است و در انجیل هم جز اشاره مختصر در این باره، چیز دیگرى نیامده است.قیامت در قرآن کریم با نامها و عنوانهاى مختلف خوانده شده است که هر کدام نشان دهنده وضع مخصوص و نظام مخصوص حاکم بر آن است؛ مثلاً از آن جهت که همه اولین و آخرین در یک سطح قرار مى‏گیرند و ترتیب زمانى آنها از بین مى‏رود «روز حشر» یا «روز تلاقى» خوانده شده است و از آن جهت که باطنها آشکار و حقایق بسته و پیچیده، باز مى‏شوند «یوم تبلى السّرائر» یا «روز نشور» نامیده شده است و از آن نظر که فناناپذیر و جاوید است، «یوم الخلود» و از آن لحاظ که انسانهایى سخت در حسرت و ندامت فرو مى‏روند و احساس غبن مى‏کنند که چرا خود را براى چنین مرحله‏اى آماده نکرده‏اند، «یوم الحسرة» یا «یوم التغابن» و از آن حیث که بزرگترین خبرها و عظیم‏ترین حادثه‏هاست «نبأ عظیم» خوانده شده است.(2)مهمترین ویژگى که در مورد قیامت به ذهنها تبادر مى‏کند این است که آخرت روز جزا و پاداش است. در حقیقت اگر نظام جزا و پاداشى از جانب خدا در کار نباشد بعثت انبیا و دعوت دینى خاصیت و اثرى نخواهد داشت. بنابراین، ایمان به روز جزا اهمیتى معادل اهمیت ایمان به اصل دعوت دینى دارد. ایمان به روز جزا مهمترین عاملى است که انسان را به پاى‏بندى به تقوا و ک, ...ادامه مطلب

سوال : آيا باور به جهان آخرت در تعليمات اديان گذشته نيز بوده است؟جواب : گرايش به ماندن، خواست فطرى انسان هاست و اين آرمان در قالب باور به سراى آخرت مى گنجد; چنان كه بن مايه ى اكثر اديان، وحى و نبوت، و برنامه ى مشترك آنها توجه دادن به مبدأ و معاد بوده است.شواهد تاريخى، آثار به جا مانده از انسان هاى پيشين و باور پيروان موجود اديان گوناگون، همه و همه، اصل فطرى مذكور را تأييد مى كند كه به چند نمونه اشاره مى كنيم:1. در دوران بسيار قديم، مصريان عقيده داشتند كه خدايان آسمان، ارواح رستگاران و محبوبان (مانند سلاطين و امرا) را به سرزمين ستارگان مى برند تا در آن جا از دستبرد فنا محفوظ بمانند. آنان در قبرها زورق هاى مجهز مى گذاشتند تا ارواح اموات به وسيله ى آنها از درياى مشرق عبور كنند و به سفينه ى خداى آفتاب برسند.[1]اعتقاد به عالم آخرت، از عصر پيدايش انسان مسئول مطرح بوده و در طى زمان، خرافاتى بر آن افزوده شده است. هربرت اسپنسر، جامعه شناس معروف، مى نويسد:با اين كه انسان ها در آغاز پيدايش، قدرت تفكر نداشتند، ولى در همان حال به فراخور استعداد، عالم پس از مرگ را درك مى كردند.[2]ويل دورانت نيز مى نويسد:مهم ترين مشخصه ى دين مصرى اهميتى بود كه در آن به انديشه ى خلود داده مى شد; و در مورد انسان و گياهان به رستاخيز معتقد بودند.[3]2. يكى از باورهاى ثابت اديان هندويى، اعتقاد به تناسخ است. آيين برهمن كه ريشه ى عميقى در تاريخ تمدن بشرى دارد، براى توجيه معاد و پاسخ به نياز فطرى بشر، به اين باور پناهنده شده است. اين باور حاكى از آن است كه برگشت به زندگى جديد، اصل مشترك تمام اديان است.[4]3. آيين بودا ـ كه حدود ده قرن قبل از ميلاد مسيح(عليه السلام) مطرح بوده ـ سرانجام زندگى دنيايى را اين گونه ترسيم, ...ادامه مطلب

انسان موجودی است مرکب از جسم و روح؛ جسم، جنبه حیوانی انسان است و روح نیز جنبه روحانی او و مرگ نیز به معنای جداشدن روح از بدن و جسم مادی و رفتن آن به عالمی دیگر است. در لحظه جدا شدن روح از بدن، به علت , ...ادامه مطلب

حضرت رسول‌الله(ص) می‌فرمایند: هنگامی که روز قیامت فرامی‌رسد، روزه‌داران از قبرهای‌شان بیرون می‌آیند در حالی که به خاطر بوی روزه شناخته می‌شوند؛ بوی دهانشان بهتر از مُشک است و با غذاهای لذیذ بهشتی پذیر, ...ادامه مطلب

رضا عزیزی یکی از اصطلاحات قرآنی، «نامه اعمال» است. در این «کتاب اعمال» هر چیزی که انسان در طول عمرش انجام داده حتی با نیات و اهداف و آثار آن نوشته شده است. از نظر قرآن، هر انسانی در آخرت بر سر سفره اعمالی می‌نشیند که خودش در دنیا برای خویش آماده و فراهم کرده است.صدر مطلب حاضر حقیقت و چیستی نامه اعمال و تعابیر قرآن از آن تشریح شده است.***سازه‌های انسانی بهشت و  دوزخ , ...ادامه مطلب

یکی از مسائل مهم قیامت وجود گواهان مختلف است، گرچه خدا نیازی به شاهد ندارد ولی انسان طوری است که هر چه حضور شاهدها را بیشتر احساس کند، برای تربیت و تقوای خود عامل مهمتری می‌یابد. برای نمونه توجه شما ر, ...ادامه مطلب

زمانی که مرده را دفن می کنند  شب اول قبر  از چه زمانی است و چقدر طول می کشد؟ آیا در آن لحظه کسانی که در دنیا برای آن مرده ای دعا می خوانند در آن لحظه به او می رسد و از عذاب او کم می شود؟قبل از هر چیز , ...ادامه مطلب

هر انسانی یک روز دنیا را به مقصد آخرت ترک می‌کند و به تعبیر قرآن در سوره مبارکه عنکبوت "هر نفسی طعم مرگ را می‌چشد"، حال به فراخور نیک و بد اعمال یک شخص، می‌تواند این طعم شیرین و یا طعمی ناگوار و تلخ ب, ...ادامه مطلب

     عابدین درویش پورمهرداد امیری  مقدمهمعاد و حیات پس از مرگ از مباحث اساسی ادیان الاهی، به‌ویژه دین اسلام، در مقام آخرین و کامل‌ترین دین است. این بحث به قدری اهمیت دارد که همچون یکی از اصول سه‌گانهٔ, ...ادامه مطلب

 حسين شريفي دكتر محمد داوديمقدمهيکي از اركان اديان آسماني، «اعتقاد به آخرت» است که همواره ايجاد و تقويت آن در جوامع بشري سرلوحه برنامه‌هاي تربيتي رسولان الهي قرار داشته است. تمامي راهنمايان آسماني، ان, ...ادامه مطلب

اعمال محدود انسان در دنیا چگونه با نتایج نامحدود اُخروى سازگارى دارد؟هر چند این پرسش نوعاً متوجه کیفرهاى اخروى است، اما ممکن است درباره ى پاداش هاى اخروى نیز مطرح باشد; بنابراین لازم است به هر دو محور, ...ادامه مطلب

 واژه‎شناسي معادواژة معاد در لغت در سه معنا به كار رفته است:الف. معناي مصدري: يعني عود و بازگشتن؛ب. اسم مكان: يعني مكان بازگشتن؛ج. اسم زمان: يعني زمان بازگشتن.[1]اين واژه در قرآن كريم يك بار به كار رف, ...ادامه مطلب

معاد جسماني در قرآن و عهدينشناسنامه علمي شماره، دوره 6، شماره 21، تابستان 1394، صفحه 7-41     XML اصل مقاله (478.78 K)شناسه ديجيتال (DOI): 10.22054/rjqk.2015.3720نويسندگانعنايت‌الله شريفي1؛ محمّدحسين , ...ادامه مطلب